“Khó khăn” là từ nhiều người dùng để miêu tả cuộc sống của
họ trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Khó khăn từ việc “chạy ăn” đến “công
việc, thu nhập, …”.
Suy thoái kinh tế đã làm thay đổi tương đối cái nhìn của xã hội về giá
trị nghề nghiệp. Không ít những ngành nghề “hot” bị “rớt giá” thảm hại,
trong khi một số nghề vẫn giữ được phong độ. Cũng có những nghề trở nên
có giá hơn nhờ khủng hoảng và cơ khí là một trong số đó. Các kỹ sư cơ
khí ở Anh trung bình kiếm được một mức lương 40.000 bảng Anh/năm và ở Mỹ
là 67.600 USD/năm, với tiềm năng có thể nâng mức thu nhập lên tới sáu
con số.
Nhân lực ngành cơ khí: Doanh nghiệp vẫn mỏi mắt tìm
Hiện các khu công nghiệp chế xuất trên địa bàn các tỉnh phía Nam như
TP.HCM và các tỉnh lân cận luôn trong tình trạng thiếu hụt đội ngũ kỹ sư
lành nghề các ngành chế tạo máy, tiện, phay… dù đăng tuyển khá
nhiều. Còn tại thị trường lao động phía Bắc, các công ty cơ khí ở các
các khu công nghiệp ở Hà Nội, Bắc Ninh cũng có nhu cầu tuyển dụng ngành
nghề này khá lớn. Trên các trang web tuyển dụng như Việc làm 24h, Tìm
việc nhanh, Careerlink… thì cơ khí là một trong những ngành mà các doanh
nghiệp có nhu cầu lớn nhất.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị
trường lao động TPHCM (Falmi) về nhu cầu nhân lực giai đoạn 2012 - 2015
thì nhu cầu nhóm ngành Cơ khí - Luyện kim - Công nghệ ô tô xe máy lại
đứng đầu, chiếm tỷ lệ 28% nhu cầu lao
động. Trong đó nhân sự trình độ trung cấp có nhu cầu nhiều nhất, chiếm
tới 50%, kế đến là cao đẳng – đại học (30%), lao động phổ thông (20%).
Tuy nhiên, theo ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Falmi, nguồn cung mới
chỉ đáp ứng 60% nhu cầu. Nhu cầu nhân lực có trình độ, kinh nghiệm trong
lĩnh vực này có xu hướng tăng, điều này đòi hỏi người lao động phải chủ
động nâng cao kiến thức không ngừng nghỉ, mức độ đào thải cao nên ai
không đáp ứng sẽ bị loại khỏi “cuộc chơi”.
Kĩ sư cơ khí đang làm việc
Đặc biệt, trong khi nguồn nhân lực cơ khí trong nước đang thiếu trầm
trọng thì học viên ngành này lại thích đi xuất khẩu lao động ở nước
ngoài thay vì làm việc cho các công ty cơ khí trong nước. Nhiều công ty
tuyển thợ cơ khí, kĩ sư cơ khí tại Hàn Quốc với mức lương hấp dẫn 30
triệu đồng/tháng, làm việc tại Đài Loan, Malaysia, Nhật Bản với nhiều
chế độ ưu đãi nên rất thu hút các lao động Việt Nam. Chính vì thế, các
công ty cơ khí trong nước càng thiếu hụt nguồn lao động.
Kỹ sư cơ khí luôn được trải thảm đỏ:
Xuất phát từ nhu cầu trên, sinh viên tốt nghiệp nhóm ngành Cơ khí –
Điện- Điện tử cũng vì thế dễ dàng tìm được việc làm với mặt bằng mức
lương ổn định ngay sau khi ra trường. Theo Falmi thì mức lương phổ biến
cho các ngành kỹ thuật – công nghệ bao gồm nhóm ngành Cơ khí – Điện –
Điện tử được các doanh nghiệp đưa ra khi tuyển dụng trung bình từ 6 – 10
triệu đồng/tháng trở lên. Bên cạnh đó là cơ hội nâng cao trình độ lên
thạc sỹ, tiến sỹ trong và ngoài nước.
Tổng hợp mức lương hiện tại trên thị trường lao động ngành cơ khí
STT | Chức danh | Bằng cấp chứng chỉ cần có/ Code & Standard cần am hiểu | Các công ty có nhu cầu tuyển dụng/ Nơi làm việc | Mức lương dự kiến (USD/ Tháng) |
1
| Kỹ sư thiết kế(đường ống, kết cấu, thiết bị, Hệ thống điều hòa, thông gió, làm mát – HVAC) | Autocad, PVElite, Multi-frame, CADWorx, CAESAR II | Các công ty thiết kế (Technip, Worley Parson, JGC, Simas, Danieli…) |
800-1.500
|
2
| Kỹ sư thi công(đường ống, kết cấu) | ASME, ANSI, ASTM, AGA, API, AWWA, BS… kỹ năng tổ chức quản lí, thi công | Các công ty xây dựng, cơ điện (M&E), các tổng thầu của dự án (EPC Contractors)… |
700-1.500
|
3
| Kỹ sư lắp đặt thiết bị | Kỹ năng lắp đặt thiết bị, căn chỉnh đồng tâm, đấu nối chạy thử |
-nt-
|
1.000-1.500
|
4
| Kỹ sư thử áp/ Hydrotest Engineer | Đọc hiểu bản vẽ P&ID, biết sử dụng các máy móc liên quan đến hydrotest… |
-nt-
|
800-1.500
|
5
| Kỹ sư dự án | Có kỹ năng quản lí dự án, quản lí sản xuất…“Microsoft Project”, Autocad… | Các công ty xây dựng M&E, EPC contractors, các nhà máy sản xuất |
700-1.200
|
6
| Kỹ sư kế hoạch | Có kinh nghiệm về quản lí dự án, đấu thầu. AutoCad, Microsoft Project, design software |
-nt-
|
1.000-1.500
|
7
| Kỹ sư chạy thử/ Commissioning Engineer | Kỹ năng lắp đặt thiết bị, căn chỉnh đồng tâm, đấu nối chạy thử |
-nt-
|
1.000-1.500
|
8
| Kỹ sư kết cấu vỏ tàu/ Naval Architect Engineer | Autocad, Design Software | Các nhà máy đóng tàu, các dự án hóan cải, đóng mới tàu chứa xử lí dầu thô |
1.000-1.200
|
9
| Giám sát chất lượng đường ống, chất lượng kết cấu | CSWIP, NDT Certificates, | Chủ công trình, EPC Contractors, các nhà thầu phụ… |
1.200-2.000
|
10
| Giám sát lắp đặt thiết bị | Kỹ năng lắp đặt thiết bị, căn chỉnh đồng tâm, đấu nối chạy thử |
-nt-
|
1.200-3.000
|
11
| Giám sát hàn | CSWIP, NDT Certificates, |
-nt-
|
1.200-3.000
|
12
| Giám sát NDT (Nondestructive Testing: kiểm tra không phá hủy | NDT Certificates: MT, UT,RT |
-nt-
|
1.200-3.000
|
13
| Giám sát sơn | CSWIP, Frosio, Nace |
-nt-
|
1.000-3.000
|
14
| Vận Hành & Bảo Dưỡng (O&M) | Kỹ năng bảo dưỡng thiết bị quay, bơm, van… | Nhà máy, giàn khoan, tàu dầu, giàn khai thác |
1.000-1.500
|
(Nguồn: vungtaujobs.com/)
Đặc biệt, với những kỹ sư có kinh nghiệm, đã trải qua các khóa học
chuyên sâu, có một trong những chứng chỉ quốc tế, là thành viên của các
hiệp hội, hiểu các chuẩn quốc tế như JIS, ASME, ASTM, CSWIP, NDT,
Frosio, Nace, Nebosh, PDMS, PMCS, SPR, HVAC & Freezer, Solar Gas
Turbine and Gas Compressor, Laser Aligment, Maximo, Amos… thường có mức
thu nhập rất cao và thăng tiến tốt trong nghề nghiệp. Hiện nay đã có
nhiều người Việt Nam đảm nhận những vị trí cao cấp thay thế người nước
ngoài như OIM, FM, Field Superintendent, Rig Manager, Barge Captain,
Maintenance Manager… với mức lương từ khoảng 4.000 – 6.000 USD/ tháng.
Tham khảo mức lương của Kỹ sư cơ khí tại các nước phát triển:
Tại Mỹ
Theo báo cáo của Hiệp hội Quốc gia về các trường Cao đẳng và nhà tuyển dụng Hoa Kỳ (NACE) hồi tháng 4 vừa qua, các sinh viên ngành kỹ sư mới ra trường chiếm đến 7 trong 10 vị trí việc làm có lương cao nhất. Trong đó lương của kỹ sư cơ khí “mới toanh” lên đến 67.600 USD/năm, chỉ sau kỹ sư dầu khí và kỹ sư máy tính (Nguồn: CNNmoney). Không phải sinh viên mới ra trường nào cũng có mức lương như thế, theo NACE mức lương trung bình cho sinh viên mới ra trường tại Mỹ là 44.928 USD/năm, tăng 5.3% so với năm ngoái.Nhu cầu về kỹ sư cơ khí cũng được dự báo sẽ tăng “chóng mặt” trong thập kỷ tới do các doanh nghiệp ngày càng mạnh tay đầu tư vào máy móc, công nghệ. NACE tính toán mức lương trung bìnhcủa kỹ sư cơ khí có thể tăng lên 82.480 USD/năm.
Tại Úc:
Những kỹ sư cơ khí tốt nghiệp tại Úc có thể kiếm được mức lương trung bình 1.622 AUD/tuần tương đương khoảng 85.600 AUD/năm (Nguồn: Joboutlook). Theo The Good Universities Guide 2013 đây một trong những ngành có mức lương cao nhất. Ở những bang có nhiều hầm mỏ và nguồn nhiên liệu ở Úc như Western Australia và Queensland, sinh viên quốc tế sẽ có cơ hội kiếm được nhiều việc làm hơn. Những sinh viên có kỹ năng, được đào tạo bài bản hoàn toàn có đủ tiêu chuẩn để xin thị thực cư trú dài hạn ở Úc. Để có cơ hội ở lại Úc, bạn có thể xin thị thực làm việc sau khi hoàn tất việc học (post-study work visa) hay thị thực tạm thời cho những người có tay nghề cao (Graduate (Temporary) Visa).
Tại Mỹ
Theo báo cáo của Hiệp hội Quốc gia về các trường Cao đẳng và nhà tuyển dụng Hoa Kỳ (NACE) hồi tháng 4 vừa qua, các sinh viên ngành kỹ sư mới ra trường chiếm đến 7 trong 10 vị trí việc làm có lương cao nhất. Trong đó lương của kỹ sư cơ khí “mới toanh” lên đến 67.600 USD/năm, chỉ sau kỹ sư dầu khí và kỹ sư máy tính (Nguồn: CNNmoney). Không phải sinh viên mới ra trường nào cũng có mức lương như thế, theo NACE mức lương trung bình cho sinh viên mới ra trường tại Mỹ là 44.928 USD/năm, tăng 5.3% so với năm ngoái.Nhu cầu về kỹ sư cơ khí cũng được dự báo sẽ tăng “chóng mặt” trong thập kỷ tới do các doanh nghiệp ngày càng mạnh tay đầu tư vào máy móc, công nghệ. NACE tính toán mức lương trung bìnhcủa kỹ sư cơ khí có thể tăng lên 82.480 USD/năm.
Tại Úc:
Những kỹ sư cơ khí tốt nghiệp tại Úc có thể kiếm được mức lương trung bình 1.622 AUD/tuần tương đương khoảng 85.600 AUD/năm (Nguồn: Joboutlook). Theo The Good Universities Guide 2013 đây một trong những ngành có mức lương cao nhất. Ở những bang có nhiều hầm mỏ và nguồn nhiên liệu ở Úc như Western Australia và Queensland, sinh viên quốc tế sẽ có cơ hội kiếm được nhiều việc làm hơn. Những sinh viên có kỹ năng, được đào tạo bài bản hoàn toàn có đủ tiêu chuẩn để xin thị thực cư trú dài hạn ở Úc. Để có cơ hội ở lại Úc, bạn có thể xin thị thực làm việc sau khi hoàn tất việc học (post-study work visa) hay thị thực tạm thời cho những người có tay nghề cao (Graduate (Temporary) Visa).
Cơ khí luôn là một ngành đắt giá bởi đó không phải là công việc dành
cho tất cả mọi người. Nó đòi hỏi khả năng thực hiện các tính toán phức
tạp một cách nhanh chóng, nắm bắt và làm việc với các thành phần trong
môi trường 3D, chịu trách nhiệm về sự an toàn của con người cũng như sự
tác động đến đời sống tự nhiên và xã hội.
Có thể nói kỹ sư cơ khí là một trong số những người lao động được trang
bị tốt nhất trên thế giới cả về kiến thức và kỹ năng. Để làm tốt công
việc trong lĩnh vực cơ khí, bạn cần có niềm đam mê, tính cẩn thận, chính
xác, kiên trì, có tư duy phân tích nhạy bén, logic…
Thực trạng đào tạo các ngành cơ khí ở Việt Nam
Trước đây, công việc của ngành cơ khí luôn liên quan đến sắt thép, đến
các công việc gia công bằng tay như tiện, phay, hàn… Nhưng hiện nay,
công nghệ phát triển mạnh mẽ nên ngành này cũng được chuyên môn hóa,
nhiều công việc cơ khí người làm không trực tiếp thao tác mà chỉ cần bấm
các thông số kỹ thuật trên máy móc. Sau hơn 20 năm mở cửa, hội nhập
quốc tế, chào đón các nhà đầu tư nước ngoài, ngày nay hầu hết các lĩnh
vực xây dựng, sản xuất, vận hành, bảo dưỡng tại Việt Nam đã có những
bước tiến đáng kể theo tiêu tiêu chuẩn quốc tế. Do đó, sau khi ra trường
hầu hết các kỹ sư với nền tảng kiến thức liên quan đến vấn đề cơ khí sẽ
phải tìm tòi, học cách để thích nghi.
Muốn học nghề cơ khí, người học chỉ cần tốt nghiệp THCS hoặc THPT và
tham gia xét tuyển vào các trường Trung cấp chuyên nghiệp, CĐ nghề. Nếu
muốn trở thành kỹ sư cơ khí, bạn bắt buộc phải có trong tay tấm bằng ĐH
bằng cách thi vào các trường ĐH có đào tạo ngành này hoặc học liên thông
lên CĐ, ĐH sau khi tốt nghiệp TCCN. Điểm chuẩn của ngành này khá thấp,
năm 2012, điểm chuẩn ngành học cơ khí của Đại học Bách Khoa Hà Nội: 19,5
điểm; Đại học Công nghiệp Hà Nội: Công nghệ kỹ thuật cơ khí: 15 điểm;
Sư phạm Kỹ thuật TPHCM: Chế tạo máy: 14 điểm, Kỹ thuật cơ khí: 15,5
điểm; Đại học Đà Nẵng: Cơ khí động lực, Chế tạo máy: 16 điểm; Đại học
Công nghiệp TPHCM: Kỹ thuật cơ khí: 14 điểm; Đại học Đà Nẵng: Kỹ thuật
cơ khí: 13 điểm.
Các nhóm ngành chính bao gồm: Cơ khí, cơ khí chế tạo, cơ khí động lực,
máy tàu, đóng tàu, với các chuyên ngành: Cơ khí chế tạo, cơ điện tử,
công nghệ tự động, kỹ thuật công nghiệp, động cơ diesel và máy phụ,
khung gầm, điện ôtô, cơ khí hóa, cơ khí ô tô, kỹ thuật nhiệt lạnh, máy
xây dựng, máy xếp dỡ, khai thác máy tàu biển, cơ học… Tuy nhiên, thực
trạng chung của giáo dục nước ta còn nặng về lí thuyết, thiếu thực hành
và kiến thức học chưa sát với nhu cầu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, trang
thiết bị giảng dạy của nhiều trường còn lạc hậu, thiếu thốn.
Theo Dân trí